وزن خوانی

کسر میزان ( Time Signature )

نشانه دیگر تعیین کننده وزن در هر آهنگ یا قطعه موسیقی کسر میزان است.این نشانه به صورت عددی شبیه به کسر متعارفی نوشته می شود، یعنی از دو رقم، یکی در صورت و دیگری در مخرج تشکیل شده است.(کسر میزان بهتر است همیشه با ارقام اروپایی نوشته شود). رقم مخرج در کسر میزان، نمودار نتی است(نسبت به گرد) که واحد ضرب قرار گرفته است. صورت کسر میزان نماینده تعداد واحد ضرب در هر میزان است.

اوزان دوتایی،سه تایی و چهار تایی\ کسر میزان

میزان ترکیبی

هر میزان ساده را می توان با نقطه دار کردن شکل نت واحد ضربه، به میزان ترکیبی تبدیل کرد. اما در میزان اخیر، کسر میزان ( و نیز تا اندازه ای، واحد ضرب ) تغییر می کند.فرض کنیم میزان ساده ۲/۴ را بخواهیم به میزان ترکیبی تبدیل کنیم. در میزان ۲/۴ واحد ضرب به شکل سیاه (۱/۴گرد) نشان داده می شود ودر هر میزان دو ضرب به کار می رود. اینک اگر در سمت راست هر سیاه نقطه ای بگذاریم، شکل جدید به سه چنگ قابل تقسیم خواهد بود، که به خاطر تجلی هر میزان تازه شکل چنگ را واحد ضرب می شماریم؛ در این حالت هر میزان از شش چنگ متشکل شده، کسر میزان ۶/۸ خواهد بود.

بر همین روال، میزان ساده ۳/۴ در وزن ترکیبی عبارت خواهد بود از: ۹=۳×۳ چنگ (و هر چنگ ۱/۸گرد) و کسر میزان آن : ۹/۸، و بالاخره میزان ساده ۴/۴، در میزان ترکیبی آن با کسر میزان ۱۲/۸ نموده می شود.

ضرب های قوی و ضعیف میزان های ترکیبی، در واقع تا اندازه ای همزمان با همان ضربه ها در میزان های ساده خود هستند.

جای ضرب قوی و ضعیف در میزان ترکیبی\ ضرب های قوی و ضعیف میزان ترکیبی

درجدول زیر همه وزن های ترکیبی نشان داده شده اند.

اوزان دوتایی، سه تایی و چهارتایی\ وزن های ترکیبی

راهنمای وزن های ساده و ترکیبی

میزان های ساده و ترکیبی آنها\ وزن های ساده و وزن های ترکیبی

وزن خوانی

یکی از تمرین های مفید در فراگیری یک آهنگ، وزن خوانی آن است. در این تمرین فراگیرنده به منظور درک یا برای به خاطر سپردن وزن آهنگ، پیش از اجرا، معمولا با دست راست خود حرکت هایی انجام می دهد ( یکی از کارهایی که هر رهبر ارکستر به آن مبادرت می کند، تکان دادن هر دو دست به قصد القای وزن آهنگ به نوازندگان و سرایندگان است.) این حرکت ها در هر وزن شکلی ویژه می یابد:

شکل الف : حرکت دست در وزن ۲ (۲/۴, ۲/۲,…)

شکل ب : حرکت دست در وزن ۳ (۳/۴ ,۳/۳,…)

شکل ج : حرکت دست در وزن ۴ (۴/۴, ۴/۲,… )

در وزن های ترکیبی، حرکت دست بر اساس وزن های ساده تنظیم می شوند، و تنها با اشاره های گوناگون دست( تا اندازه ای به سلیقه شخص) لحظه های تقسیم سه تایی را، لابه لای حرکات اصلی نشان می دهند. حرکات دست برای میزان ۶/۸ در شکل «د» نشان داده شده است.

حرکات دست به منظور درک و القای وزن آهنگ\ وزن خوانی

منبع : کتاب تئوری بنیادی موسیقی نوشته پرویز منصوری