وزن و ریتم

تاکید

موسیقی در صورتی قابل درک است که به هر حال دارای تاکید باشد. ممکن نیست که آهنگی دارای تاکید نباشد ولی به صورت آهنگ درک شود.

صوت های یک آهنگ ساده معمولا به صوت های تاکید دار و بی تاکید تقسیم می‌شوند و غالبا دارای دوره های منظم هستند. مثال:تیک تاک ساعت، هرگاه با اندکی دقت به آن گوش فرا دهیم یک دوره دو ضربه ای را مرتبا تکرار می کند:

۱-تیک ،۲-تاک؛ ۱-تیک ،۲-تاک؛ ….

اگر این دوره را بخواهیم به خط موسیقی بنویسیم و هر ضربه را یک سیاه بگیریم شکل پایین را خواهیم داشت.

در شکل بالا هر دو سیاه یک دوره را تشکیل می دهند. نشانه v نمودار ضربه موکد هر دوره است. در دوره های دو ضربه ای، ضربه های اول موکد، و ضربه های دوم ناموکد هستند.

چنانچه در برابر دستگاه مترونوم، و همراه با ضربه های منظم و یکنواخت آن، چندین بار از ۱ تا ۳(۳،۲،۱؛ ۳،۲،۱؛ ….) بشماریم، حتی اگر پس از چند دوره شمارش را قطع کنیم، ضربه های مترونوم در دوره های سه تایی به گوش ما خواهند رسید که نت آن را به این ترتیب می توانیم بنویسیم.

بر همین روال دوره های چهار، پنج، و شش ضربه ای قادرند در احساس انسان شکل بگیرند. در واقع مغز انسان دارای آنچنان استعدادی است که می تواند دوره های وزن را، با هر تعداد ضربه، حفظ کند و ادامه دهد.

هر گاه تعداد ضربه های هر دوره اندک باشد، مغز انسان آنرا آسان تر حفظ می کند و اگر این تعداد، اندکی زیادتر، مثلا شش ضربه باشد، مغز ممکن است آنرا به گروه های کوچکتر _دو گروه سه تایی یا سه گروه دو تایی _ (بسته به اراده انسان) تقسیم کند.

دوره های پی در پی را دوره های منظم می نامند.

منبع: کتاب تئوری بنیادی موسیقی نوشته پرویز منصوری